Dieta, aby pełniła swoją funkcję i pomagała osiągnąć zamierzony efekt powinna zostać dobrana indywidualnie. Dotyczy to rodzaju diety, ale szczególnie ilości kalorii niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Często powtarzanym schematem jest samodzielny wybór kaloryczności. Nie byłoby w tym nic niepokojącego, gdyby nie fakt, że najczęściej powielanym błędem, jest zbyt niski wybór kaloryczności diety. Ilość wybieranych kalorii to zazwyczaj wartość znacznie poniżej minimalną ilość energii niezbędną do potrzymania procesów życiowych bez uwzględniania wydatków energetycznych związanych z codzienną aktywnością.
Oczywistym jest, że zbyt wysoka ilość energii przyczynia się do wzrostu masy ciała oraz związanych z tym konsekwencjami. Deficyt natomiast, powoduje redukcję. Jest to podstawowa zasada, która jednak potrafi przysporzyć wielu problemów. Pomocne w przypadku oszacowania kaloryczności są kalkulatory dietetyczne. Pomagają one ocenić stan, w jakim znajduje się organizm oraz wspomagają decyzję związaną z koniecznością redukcji masy ciała lub jej wzrostem.
Zapotrzebowanie energetyczne organizmu uwarunkowane jest wieloma czynnikami. Do podstawowych należą: płeć, wiek, waga, wzrost, stan fizjologiczny, aktywność fizyczna (rodzaj i częstotliwość). Poza podstawowymi czynnikami istnieje też szereg czynników współtowarzyszących, dlatego, jak wspomniano powyżej, dieta powinna zostać dobrana indywidualnie do potrzeb pacjenta. Częsty problem stanowią jednostki chorobowe, które mogą wpływać na tempo przemian metabolicznych. Pomoc dietetyka jest wówczas niezbędna aby plan żywieniowy przyniósł oczekiwane i bezpieczne dla zdrowia efekty.
Patrząc na powyższe czynniki decydujące o wyborze kaloryczności diety, widać że zapotrzebowanie mężczyzn i kobiet będzie znacząco się od siebie różniło. Zazwyczaj, zapotrzebowanie energetyczne mężczyzn będzie wyższe niż kobiet. Wynika to z wyższej masy ciała, wzrostu oraz niejednokrotnie cięższej pracy zawodowej, która określana jest mianem pracy fizycznej. W przypadku chęci samodzielnego sprawdzenia poszczególnych parametrów, z pomocą przychodzą kalkulatory dietetyczne dostępne na stronie internetowej www.dietering.com.
Wykorzystują one zaawansowane algorytmy opracowane na podstawie wzorów i tabel używanych przez najlepszych specjalistów z dziedziny dietetyki. Pomagają one obliczyć właściwe zapotrzebowanie energetyczne organizmu oraz ocenić jego aktualny stan pod względem właściwej masy ciała. Poniżej przybliżymy nieco podstawowe narzędzie służące do oceny masy ciała.
- BMI
BMI (Body Mass Index) – inaczej nazywany wskaźnikiem Queteleta II. Aby obliczyć nasze BMI należy podzielić masę ciała (w kilogramach) przez wzrost (w metrach) podniesiony do kwadratu. BMI może być wskaźnikiem pomocnym do oceny ryzyka wystąpienia niedożywienia lub otyłości oraz ich konsekwencji. Należy pamiętać, że wskaźnik ten nie zawsze jest wiarygodny. Nie znajdzie on zastosowania w przypadku sportowców charakteryzujących się wysoką zawartością tkanki mięśniowej, ponieważ będzie dawał fałszywie zawyżone wyniki wskazując nadwagę lub otyłość. Kolejną grupą społeczną, w której nie będzie on wykorzystywany będą dzieci. W ich przypadku sięgamy do siatek centylowych.
- PPM
PPM (podstawowa przemiana materii) jest parametrem właściwie czysto teoretycznym, ponieważ określa zapotrzebowanie energetyczne w bardzo wąskich i specyficznych warunkach: w warunkach zupełnego spokoju fizycznego i psychicznego, w stanie czuwania, komfortu cieplnego, po 12 godzinach postu oraz minimalnie 8 godzinach snu. Jednym z najbardziej znanych wzorów do obliczenia PPM jest wzór opracowany przez Harrisa i Benedicta, w którym bierzemy pod uwagę wzrost, masę ciała i wiek. Wzór ten jest nieco różny dla mężczyzn i kobiet. Podstawową przemianę materii można też obliczyć ze wzoru Schofielda, Mifflina czy Henry’ego. Równania Schofielda natomiast zostały zatwierdzone w 2001 roku przez specjalistów wielu organizacji: Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Uniwersytetu Narodów Zjednoczonych (UNU). Wartością PPM nazywamy taki poziom zapotrzebowania na energię, który wystarcza człowiekowi na zachowanie podstawowych funkcji życiowych. Wartość ta pomaga określić inny bardzo ważny wskaźnik – całkowitą przemianę materii (CPM), o której za chwilę.
- CPM
CPM (całkowita przemiana materii) jest to ilość energii jaką powinniśmy dostarczać z pożywieniem aby zachować obecną masę ciała przy aktualnej aktywności fizycznej. Czyli innymi słowy, jest to suma dobowych wydatków energetycznych związanych z metabolizmem podstawowym, niezbędnym do utrzymania podstawowych funkcji życiowych (PPM) i aktywnością fizyczną (współczynnikiem PAL z ang. physical activity level). PAL uwzględnia aktywność związaną z uprawianiem sportu oraz tą polegającą na wykonywaniu codziennych obowiązków. CPM odpowiada całkowitemu zapotrzebowaniu na energię w ciągu dnia, wyrażoną w kilokaloriach. Aby obliczyć CPM należy pomnożyć PPM przez odpowiedni współczynnik aktywności fizycznej PAL.
www.dietering.com/kalkulatory.html
- WHR
Kalkulator WHR (Waist To Hip Ratio – stosunek obwodu talii do obwodu bioder) to jeden ze sposobów określania otyłości i nadwagi, a także narzędzie do opisu rozmieszczenia tkanki tłuszczowej w organizmie. Jego zastosowanie polega na określaniu proporcji obwodu talii do obwodu bioder, przy czym wskaźnik ten przybiera różne wartości w zależności od płci. Kalkulator WHR pozwala również na określenie typu otyłości: brzusznej, zwanej też androidalną, lub pośladkowo-udowej (ginoidalnej).
- Należna masa ciała
Aby obliczyć należną masę ciała możemy skorzystać z dwóch wzorów: Brocka i Lorentza. Zarówno jeden jak i drugi uwzględniają wysokość ciała podaną w centymetrach i przeliczaną różnymi współczynnikami. Powyższe wzory sugerują jaka powinna być optymalna masa ciała przy naszym wskazanym wzroście.
Przedstawione powyżej rozwiązania to metody aby samodzielnie oszacować zapotrzebowanie energetyczne organizmu. W programach dietetycznych dostępne są również inne narzędzia służące do oceny masy ciała oraz kierunku jej normalizacji. Są one standardowo wykorzystywane przez dietetyków Dieteringu. W przypadku wątpliwości związanych z interpretacją uzyskanych wyników zachęcamy do kontaktu, aby w sposób indywidualny dobrać dietę, gwarantując osiągnięcie zamierzonego efektu. Wbrew obiegowej opinii- na dietach redukcyjnych trzeba jeść.
Więcej na www.dietering.com
.