Miłość to niewątpliwie jedno z najpiękniejszych uczuć. Ukochana osoba potrafi uskrzydlać, motywować do pozytywnych zmian i wspierać w trudnych chwilach. Niestety nie zawsze tak jest. Wiele osób cierpi, pozostając w związkach, które nie tylko nie dają szczęścia, ale także negatywnie wpływają na ich zdrowie psychiczne. Po zakończeniu takiej relacji trudno ponownie komuś zaufać i w pełni otworzyć się przed drugim człowiekiem. Jak pokonać te przeszkody i dać sobie szansę na zdrowy związek?
Wyniszczające relacje to nie tylko te, w których pojawia się przemoc fizyczna, psychiczna i ekonomiczna lub uzależnienie od używek. Negatywny wpływ na partnera/partnerkę mogą mieć także osoby narcystyczne, które cechuje poczucie wyższości i duża potrzeba wyróżnienia się. Niezdrowa bywa również relacja z tzw. control freakiem, czyli człowiekiem nadmiernie kontrolującym każdą dziedzinę życia. Warto też pamiętać, że zachowania, które będą toksyczne dla jednej osoby, na drugą mogą nie mieć złego wpływu. Zaczynanie nowej relacji z bagażem trudnych doświadczeń wymaga dużej odwagi, ale jest potrzebne, by zrobić kolejny krok w życiu.
Przełamanie schematów
Osoby, które zakończyły niezdrowe relacje, często zadają sobie pytania: „A co jeśli następny partner/następna partnerka także okaże się dla mnie nieodpowiedni/a? Co jeśli znów będę nieszczęśliwa/y?”.
– Zdarza się, że ofiary przemocy, wchodząc w nowy związek, podświadomie stają się uległe, a osoby przyzwyczajone do codziennych awantur nie potrafią inaczej radzić sobie z napięciem, więc same wywołują kłótnie – tłumaczy Aleksandra Dejewska-Wysogrocka, psycholożka i terapeutka zaburzeń odżywiania oraz właścicielka Dejewska Clinic. – Dzieje się tak dlatego, że zwykle w kolejnych relacjach odtwarzamy schematy, które znamy już z wcześniejszych związków lub z domu rodzinnego. Choć może się to wydawać szokujące, podświadomie uważamy je za „bezpieczne” (bo je znamy) – dodaje.
By uniknąć powielania szkodliwych zachowań, warto zastanowić się nad tym, jaką relację chcemy budować, czego oczekujemy od drugiej osoby, a czego pragniemy uniknąć. Kluczowa jest tutaj rozmowa i opowiedzenie drugiej osobie o swoich obawach. Ważne jest również uświadomienie sobie swoich schematów i praca nad ich przełamywaniem. Dotyczy to także mimowolnie powielanych zachowań naszych rodziców – gdy w dzieciństwie obserwowaliśmy ich kłótnie lub permanentne milczenie, to podświadomie możemy przekładać je na nasze relacje.
Stawianie granic
W budowaniu zdrowej relacji po wyjściu z trudnego związku ważna jest umiejętność stawiania jasnych granic. Niestety osoby, które doświadczyły toksycznych dla nich zachowań, często nie chcą mówić „nie”, ponieważ obawiają się, że nowy partner/nowa partnerka ich opuści. Tak postępują m.in. ofiary przemocy, które nawet w bezpiecznych relacjach boją się okazywać negatywne emocje. Podświadomie podporządkowują się drugiej osobie, nie mówiąc o swoich potrzebach i lękach.
Pamiętajmy, że remedium w takich sytuacjach jest rozmowa. Nikt nie będzie respektował granic, których nie ma, dlatego warto je jasno zakomunikować. Bardzo ważna jest również reakcja w momencie, kiedy druga osoba nas krzywdzi. Jej brak jest często równoznaczny z przyzwoleniem. Należy więc wyjaśnić partnerowi/partnerce, dlaczego dane zachowanie sprawia nam przykrość.
Odwaga, by zacząć jeszcze raz
Wchodzenie w nowy związek z bagażem trudnych doświadczeń to duże wyzwanie i towarzyszące temu obawy są naturalne. Warto jednak pamiętać, że na świecie żyje 8 już miliardów osób, a partner/partnerka, z którym nie udało się stworzyć zdrowej więzi nie reprezentuje ogółu społeczeństwa.
Czy wchodząc w nową relację, mamy gwarancję, że nie będzie ona dla nas toksyczna? Oczywiście, że nie. Warto jednak pamiętać, że jeśli czujemy negatywny wpływ związku na naszą psychikę, w każdej chwili możemy go zakończyć. Nie musimy również od razu szukać kolejnego partnera/kolejnej partnerki. Niekiedy dobrze działa danie sobie czasu. Kiedy jednak jesteśmy gotowi, warto się odważyć, by zrobić następny krok.
Praca nad sobą
Czasami kluczem do budowania zdrowego związku jest zastanowienie się nad swoimi zachowaniami, które mogą być szkodliwe dla naszego partnera/partnerki. Jeśli w nowej relacji chcemy uniknąć kłótni, to starajmy się ich nie wywoływać – zamiast krzyku zacznijmy praktykować spokojne komunikowanie swoich potrzeb i pokojowe rozwiązywanie konfliktów. Gdy wiemy, że mamy tendencję do kontrolowania lub wyręczania drugiej osoby, co może prowadzić do pozbawienia jej decyzyjności, spróbujmy dać jej więcej przestrzeni. Zamiast traktować partnera/partnerkę jak osobę niekompetentną czy brać odpowiedzialność za jego/jej emocje i problemy, wspierajmy radą i obecnością.
Budowanie zdrowego związku wymaga akceptacji drugiej osoby, poszanowania jej zdania i granic. Pamiętajmy też, że nie od razu znamy przeszłość nowego partnera/partnerki. Być może on/ona także ma za sobą trudny związek lub doświadczenia z przeszłości i potrzebuje więcej czasu, by się otworzyć.
– W każdej relacji ważne jest przede wszystkim zrozumienie, czego oczekujemy od drugiej osoby. Czy w związku szukamy adrenaliny, czy spokoju i ukojenia? Czy ma to być więź partnerska, czy oparta na autorytaryzmie jednej ze stron? Pamiętajmy, że istotą zdrowej relacji jest obopólna zgoda na jej warunki. Czasem wymaga ona od nas pójścia na kompromis, ale nigdy nie powinna sprawiać, że czujemy się ze sobą źle i cierpimy – podsumowuje Aleksandra Dejewska-Wysogrocka.