Okres letni to idealny czas na planowanie wakacji. Większość przyszłych mam zastanawia się jednak czy planowanie podróży w ciąży to dobry pomysł. Udany urlop w trakcie ciąży jest możliwy, jednak ciężarna powinna zadbać o bezpieczeństwo swoje i dziecka, konsultując się przed wyjazdem z położną lub lekarzem. Chociaż mawia się, że „ciążą to nie choroba”, to jednak jest to wyjątkowy i często niezwykle wymagający czas dla organizmu kobiety. Nie oznacza to, że musi ona rezygnować z przyjemności czy odwoływać zaplanowane już wakacje. Oto kilka porad położnej Natalii Marcinów laureatki konkursu „Położna na medal”, z którymi warto zapoznać się przed planowanym wyjazdem.
Bezpieczeństwo ciężarnej w podróży
Wyjazd w czasie ciąży to jak najbardziej dobry pomysł. To czas odpoczynku przyszłej mamy. Oczywiście dotyczy to kobiet, których ciąża nie jest zagrożona i co do wyjazdu których nie było zastrzeżeń lekarskich. Udając się na wakacje, każda kobieta ciężarna powinna zabrać ze sobą kartę przebiegu ciąży i całą niezbędną dokumentacją leczniczą (np. wydruk z USG), nawet jeśli wybiera się tylko na weekend nieopodal miejsca zamieszkania. Nieodłącznym elementem podróży jest dobrze wyposażona apteczka, w której powinny znaleźć się ewentualne leki czy suplementy. Warto również zapoznać się z miejscami, gdzie w pobliżu hotelu czy pensjonatu znajduje się szpital położniczy. Należy pamiętać, że podróż np. autokarem może być bardzo męcząca, a długie przebywanie w tej samej (często niekomfortowej) pozycji to dość prosta droga do zakrzepicy. Istotny jest również cel wyjazdu – wysokie temperatury i duża wilgotność powietrza zdecydowanie nie wpłynie dobrze na kondycję przyszłej mamy.
Najlepiej wybierać kraje o umiarkowanym klimacie i dobrą opieką medyczną. Wyjazd do krajów tropikalnych nie jest zabroniony, lecz należy pamiętać, że w trakcie ciąży wysoka temperatura powietrza jest przez niektóre kobiety źle tolerowana, a obrzęki ciała np. utrudniają intensywne zwiedzanie. Przegrzanie może prowadzić również do odwodnienia, które jest niebezpieczne zarówno dla przyszłej mamy, jak i maluszka. Promieniowanie UV jest także przyczyną przebarwień skóry u kobiet w ciąży. Przyszła mama nie powinna w trakcie upałów rozstawać się więc z butelką wody, nakryciem głowy i kremem z filtrem.
Kiedy podróżowanie w ciąży nie jest wskazane?
Jeśli ciąża przebiega fizjologicznie, nie ma przeciwwskazań do wyjazdu. Nie rekomenduje się jednak podróży, gdy ciąża jest powikłana. Schorzenia w trakcie podróży mogą zaostrzyć się, a kobieta może wymagać pilnej pomocy medycznej. Odradza się też podróżowania w trakcie ciąży wielopłodowej, z uwagi na fakt, że uznaje się ją za ciążę podwyższonego ryzyka. Zdecydowanie w kwestii podjęcia decyzji odnośnie do podróży należy ustalić to z położną lub lekarzem.
Który trymestr jest najlepszym czasem na podróże?
Najlepszym wyborem jest podróż między 14. a 28. tygodniem ciąży – czyli w drugim trymestrze. W tym okresie kobieta ciężarna czuje się zazwyczaj najlepiej, ustępują wtedy uciążliwe dolegliwości takie jak obrzęki czy poranne nudności. To także, okres w którym, brzuszek nie jest jeszcze na tyle duży, aby utrudniał przyszłej mamie poruszanie się. Trzeci trymestr to czas kiedy małymi krokami zbliżamy się do rozwiązania. Nasilają się wtedy dolegliwości takie jak zmęczenie, duszności czy obrzęki. Dlatego najlepiej w tym okresie unikać dalszych podróży, a wykorzystać ten czas na wypoczynek i relaks. Należy pamiętać także, że w trzecim trymestrze istnieje ryzyko porodu przedwczesnego.
Podróżowanie samolotem w ciąży
Jak podaje Amerykańskie Kolegium Położników i Ginekologów ACOG (The American College of Obstetricians and Gyneacologists) – „podróżowanie (samolotem) kobiet do 36. tygodnia ciąży jest bezpieczne”. Zaleca się jednak przed podróżą skonsultowanie z lekarzem prowadzącym. Warto również podkreślić, że podróżowanie jest bezpieczne, jeśli ciąża przebiega prawidłowo. Nie oznacza to jednak, że występowanie któregoś ze schorzeń definitywnie przekreśla szansę na lot. Najważniejsza jest opinia położnej lub lekarza.
Niektóre linie lotnicze mogą wymagać od kobiety w ciąży zaświadczenia od lekarza w kwestii braku przeciwwskazań do lotu. W widocznej ciąży zapewne konieczne będzie również okazanie dokumentacji, która szczegółowo określa tydzień ciąży. Bezpieczne podróżowanie w ciąży powyżej 32 tygodnia nie jest już takie oczywiste dla wszystkich linii lotniczych, dlatego też nie wszystkie na to zezwalają.
Warto wiedzieć, że kobiety w ciąży mają prawo do szybszej odprawy na lotnisku, a w przypadku braku odpowiednich zaświadczeń może im zostać odmówione prawo do wejścia na pokład.
Dodatkowe szczepienia w ciąży w przypadku wyjazdów w rejony endemicznego występowania chorób.
Należy unikać szczepień w I trymestrze ciąży, kiedy istnieje największe ryzyko uszkodzenia płodu. Najlepszym rozwiązaniem jest poddanie szczepieniom ochronnym kobiet przed zajściem w ciążę (świadome planowanie bezpieczeństwa zdrowotnego matki i jej przyszłego potomstwa).
Należy też pamiętać, że przed wyjazdem do niektórych państw egzotycznych wymagane są i zalecane szczepienia profilaktyczne. Niektóre z nich mogą być bezpiecznie stosowane u ciężarnych, lecz są też takie, których kobiety w ciąży powinny unikać. Ryzyko szczepionki np. na WZW typu A dla płodu określane jest jako niskie i jest to szczepienie zalecane kobietom podróżującym na tereny endemiczne wirusowego zapalenia wątroby typu A.
Podróżowanie w ciąży a karta EKUZ
Jak wiadomo, Europejska Karta Ochrony Zdrowia, pozwala korzystać z opieki w państwowych placówkach na terenie wszystkich państw członkowskich UE, EFTA oraz Wielkiej Brytanii. We wszystkich krajach honorujących EKUZ leczenie związane z ciążą i porodem jest refundowane.
Refundowane nie są jednak pojedyncze konsultacje lekarskie, szczegółowe badania czy transport medyczny do kraju. Nie wszędzie jest również dostęp do państwowej placówki – może się zdarzyć, że w okolicy będą jedynie prywatne ośrodki. Wówczas karta nie pokrywa żadnych kosztów leczenia ponad te, które refunduje kraj swoim rodakom. W dodatku najczęściej nawet za refundowane pakiety należy zapłacić z własnej kieszeni – dopiero potem otrzymamy zwrot pieniędzy od państwa. Dlatego rekomenduje się, aby kobiety w ciąży udające się w podróż za granicę wykupiły dodatkowe ubezpieczenie turystyczne.
Bibliografia:
- Sytuacje kliniczne w położnictwie. G. Bręborowicz PZWL, 2017
- “Do pregnant women have a higher risk for venous thromboembolism following air travel?” Morteza Izadi, Mohammad Javad Alemzadeh-Ansari, Davood Kazemisaleh, Maryam Moshkani-Farahani and Akbar Shafiee, 2015
- Travel During Pregnancy, ACOG,
***
“Położna na medal” to kampania społeczno-edukacyjna prowadzona od 2014 roku. Zwraca uwagę na kwestie związane z koniecznością podnoszenia standardów i jakości opieki okołoporodowej w Polsce poprzez edukację i promocję dobrych praktyk. Jej celem jest również podnoszenie świadomości społecznej na temat roli położnych w opiece okołoporodowej.
Jednym z kluczowych elementów kampanii jest konkurs na najlepszą położną w Polsce. Zgłoszenia do tegorocznej, 10. edycji konkursu przyjmowane będą od 1 kwietnia do 30 września 2023 r. Głosy na nominowane położne można oddawać od 1 kwietnia do 31 grudnia 2023 roku. Oddawanie głosów odbywa się na stronie www.poloznanamedal.info
Mecenasem kampanii jest marka Oktaseptal.