Ze zdrowiem psychicznym Polaków z roku na rok jest coraz gorzej. Przybywa chorych, brakuje specjalistów. Mało mówi się na ten temat w dyskursie społecznym. Zaburzenia psychiczne, depresje, lęki to tematy, które niestety nadal stanowią społeczne tabu. Według danych WHO, tylko na depresję cierpi na świecie około 350 milionów ludzi, co czyni ją drugą najczęściej występującą chorobą na świecie. W Polsce potrzebna jest szeroka dyskusja społeczna z ekspertami i wypracowanie skutecznych rozwiązań systemu opieki medycznej w tej dziedzinie. Bardzo potrzebne są też, odpowiednie programy edukacyjne skierowane do społeczeństwa, aby zdrowie psychiczne nie było wstydliwym i pomijanym tematem. Odpowiedzą jest kampania społeczno-edukacyjna #NASZAwtymGŁOWA, której inicjatorem jest Instytut LB Medical.
Badamy kondycję psychiczną Polaków
Z badania „Kondycja psychiczna Polaków”, przeprowadzonego przez Instytut LB Medical wspólnie z agencją badawczą SW Research, wynika, że 50% Polaków doświadczyła w ostatnich dwóch latach trwałego obniżenia nastrojów. 65% naszych rodaków narzekała w tym czasie na zmęczenie i wyczerpanie, a 1/3 skarżyła się na brak energii i siły witalnej. Dziś ponad 70%. badanych odczuwa negatywne skutki COVID-19, która dodatkowo obciążyła psychikę Polaków. Wśród respondentów pojawiają się takie emocje jak: lęk, niepokój, strach a nawet przerażenie w odniesieniu do sytuacji związanej z koronawirusem.[1]
– Na podstawie danych, które analizujemy od początku marca, obserwujemy narastające lęki i frustracje społeczne. W zależności od etapu rozwoju pandemii koronawirusa, fale nastrojów miały różny charakter. Jednak w ostatnich tygodniach mamy widoczne wzrosty obaw związanych niemal z każdą dziedziną naszego życia – zarówno, jeżeli chodzi o poczucie zagrożenia zdrowia, widmo niewydolności służby zdrowia, aż po strach przed zapaścią gospodarczą. Odczucie lęku dodatkowo spotęgowały inne wydarzenia – np.: ruchy społeczne i ogólne poruszenie polityczne, które wywołują niespotykany dotychczas wewnętrzny dysonans – np. czy angażować się społecznie mimo restrykcji, czy też pozostać w domu i pozostać biernym? Wszystko to składa się na obecny obraz Polaków jako zdezorientowanych, przestraszonych i… sfrustrowanych – przekonuje Piotr Zimolzak, socjolog, wiceprezes zarządu agencji badawczej SW Research.
Polacy nie są skłonni pójść do psychologa czy psychiatry
W I połowie 2020 roku liczba zwolnień lekarskich w Polsce z powodu epizodu depresyjnego i zaburzeń depresyjnych nawracających wzrosła o 72% w porównaniu z analogicznym okresem w roku 2019. Przełożyło się to na aż 20 mln dni absencji w pracy![2]. Liczby chorych stale rosną, a depresja i inne schorzenia zdrowia psychicznego dotyczą już każdej grupy zawodowej, bez względu na status społeczny. Świadomość społeczna na temat zdrowia psychicznego jest bardzo niska, co może prowadzić do wykluczenia społecznego, gdyż osoby zmagające się z zaburzeniami często nie są tego świadome lub wstydzą się skorzystać z pomocy. Tylko 4 na 10 badanych byłoby skłonne pójść do psychologa lub do psychiatry. Właśnie dlatego Instytut LB Medical przygotował kampanię społeczno-edukacyjną #NASZAwtymGŁOWA, której celem jest uświadamianie Polaków w kwestii zdrowia psychicznego, zachęcanie do zadbania o siebie poprzez pogłębianie wiedzy praktycznej, świadome wprowadzanie działań profilaktycznych oraz do wizyt u specjalistów. Kampania ma obalać szkodliwe tabu i wywołać społeczną dyskusję wokół zdrowia psychicznego, dawać konkretne wskazówki, kiedy powinno się zwracam z pomocą do specjalistów, pokazywać, że nie jest to wstyd. Problemy zdrowia psychicznego mogą dotknąć każdego. Kampania ma uświadamiać, że zdrowie psychiczne ma ogromny wpływa na wszystkie aspekty naszego życia i ma bardzo wiele twarzy. Zadbanie o nie jest priorytetem dla nas wszystkich.
Pandemia COVID-19 i zastosowana strategia walki czyli masowy lock – down roznieciły nową pandemię – pandemię depresji, lęku i stresu…
– Choć walka z fizyczną chorobą jest priorytetem podczas pandemii, nie można ignorować zdrowia psychicznego społeczeństwa i strategii leczniczych w tym obszarze… Aby zwalczyć kryzys dotyczący zdrowia psychicznego potrzebujemy nowatorskich, skutecznych i dostępnych strategii terapeutycznych. Dokładne zbadanie psychologicznych szkód obecnej sytuacji może nam pomóc zmodyfikować procedury i strategie, które powinny być w takich sytuacjach implementowane przez rządy – tłumaczy Jagna Ambroziak, psycholog kliniczny i terapeutka z Warszawskiego Ośrodka Psychoterapii i Psychiatrii.
– Niewątpliwie dla większości Polaków obecna sytuacja jest jedną z najcięższych od kilkudziesięciu lat. Myślę, że można spokojnie powiedzieć, że COVID-19 dotyka nas wszystkich w sposób przypominający doświadczenia wojenne. Jest wirus, który masowo zagraża wszystkim ludziom na świecie. U wielu z nas powstają objawy przypominające zaburzenia posttraumatyczne. Pojawiają się lęki, uczucie zagrożenia, obniżenie nastroju czy stała niepewność o przyszłość. Nasza wolność, w dobrej wierze i ochronie przed zakażeniem się, jest stale ograniczana. W związku z ochroną ludzi starszych, często nie dochodzi do ważnych i podstawowych spotkań rodzinnych. To co kiedyś przynosiło radość, uruchamiało spontaniczność i kreatywność jest mocno zawężone. Ludzie silnie przeżywają samotność. Niektórzy z nas naprawdę wymagają bardzo pilnej pomocy osób doświadczonych w jej niesieniu, wsparciu psychologicznym a także, jeśli to potrzebne, udzielaniu pomocy farmakologicznej. Swobodna, niepodlegająca żadnej ocenie rozmowa, o tym co nas psychicznie boli, co niesie zagrożenie może zasadniczo pomóc w radzeniu sobie w tak trudnym okresie – dodaje dr Magdalena Namysłowska, psychiatra i terapeutka z Warszawskiego Ośrodka Psychoterapii i Psychiatrii.
Kampania NASZA w tym GŁOWA skierowana wszystkich, nie tylko do tych, którzy już chorują. To przestrzeń także dla osób, które dotąd nie miały problemów ze zdrowiem psychicznym, ale chciałyby o nie zadbać. Warto zwracać uwagę na pierwsze symptomy i zanim pojawią się poważniejsze dolegliwości uporać się z nimi. W ramach kampanii będziemy przeciwdziałać chorobie pokazywać jak dbać o zdrowie psychiczne, edukować, aby pomóc zrozumieć jak zaczynają się schorzenia związane ze zdrowiem psychicznym i gdzie szukać pomocy.
– Mamy porażające liczby, narastający problem, dodatkowe utrudnienia w leczeniu, nowe zachorowania związane z pandemią, potrzebę nowych strategii terapeutycznych, mamy wiele do zrobienia. Zróbmy to razem. To odpowiedzialność całego środowiska: jednostki, rodziny, przyjaciół, ale także pracodawców, instytucji państwowych. NASZA w tym GŁOWA, aby zmienić podejście do zdrowia psychicznego poprzez edukację i społeczny dialog. Zaburzenia Zdrowia psychicznego są podłożem wielu chorób i #NASZAwtymGŁOWA, aby minimalizować konsekwencje poprzez profilaktykę oraz wprowadzanie odpowiednich rozwiązań – tłumaczy Dorota Bieniek-Kaska, Inicjatorka Kampanii i Prezes Instytutu LB Medical.
[1]. Badanie „Kondycja psychiczna Polaków” przeprowadzone na zlecenie Instytut LB Medical. Badanie zostało zrealizowane w dniach 1-3.12.2020 przez agencję SW RESEARCH metodą wywiadów on-line (CAWI) na panelu internetowym SW Panel.
[2]. Dane ZUS za okres styczeń-czerwiec 2020 r.