Zbliżający się koniec roku to czas podsumowań i układania nowych planów – również tych dotyczących częstszej aktywności fizycznej. Wśród 64% ćwiczących, blisko co trzeci przyznaje, że ma problem z utrzymaniem stałego poziomu motywacji. Z kolei co trzeci Polak w ogóle nie jest aktywny fizycznie – wynika z najnowszego raportu MultiSport Index 2024: Sportkrastynacja, który diagnozuje społeczną tendencję do odkładania sportu na później i prezentuje praktyczne sposoby na to, jak to zmienić.
Co piąty badany z grupy osób, które są aktywne przynajmniej od czasu do czasu, ćwiczy tylko w wybranych okresach, a co trzeci robi to incydentalnie, gdy ma tzw. „zrywy”[1]. Obserwowana w wynikach badań nieregularność ruchu sugeruje, że motywacja do uprawiania sportu w polskim społeczeństwie jest krótkoterminowa. Aktywność często występuje sezonowo lub pod wpływem chwilowych bodźców, co utrudnia zbudowanie zdrowego nawyku i prowadzenie aktywnego stylu życia.
– Dzieląc się pogłębioną analizą aktywności fizycznej Polaków w przededniu noworocznych postanowień, zachęcamy do rozpoczęcia przygody z ruchem już dziś i nieodkładania jej na jutro, na kolejny tydzień, na nowy rok. W siódmej już edycji raportu MultiSport Index skupiamy się na zjawisku, które nazwaliśmy sportkrastynacją. To nowe słowo, którego znaczenie dobrze znamy – łączy prokrastynację ze sportem i oznacza dobrowolne odkładanie aktywności, przy jednoczesnej wiedzy, że takie podejście oznacza liczne konsekwencje zdrowotne w przyszłości – mówi Emilia Rogalewicz, członek zarządu Benefit Systems.
Jak (nie)ćwiczą Polacy
Zgodnie z wynikami badań prezentowanych w raporcie MultiSport Index 2024: Sportkrastynacja, wciąż co trzeci z nas nie podejmuje żadnej formy ruchu, włączając w to spacery czy jazdę na rowerze. Nieaktywni Polacy jako przyczynę takiego stanu rzeczy, najczęściej wskazują brak czasu (28%) i tłumaczą to: pracą (62%), opieką nad dziećmi i obowiązkami domowymi (po 16%). Co 10. badany z tej grupy stwierdza natomiast, że „po prostu mu się nie chce”[2]. Raport „Work-life balance” Polskiego Instytutu Ekonomicznego pokazuje z kolei, że Polska jest jednym z krajów Unii Europejskiej z najgorszą równowagą między życiem zawodowym a prywatnym, co jeszcze bardziej zniechęca do „ruszenia się”[3].
– Pamiętajmy, że bez ruchu będziemy czuć się coraz gorzej, ponieważ nie da się efektywnie odzyskać energii bez aktywności fizycznej. Wyczerpanie mentalne wywołane żmudną pracą umysłową odbija się zmęczeniem fizycznym – jak to przełamać? Właśnie ruchem. Dla samego odzysku energii samo wstrząśnięcie ciałem już będzie na plus. Ruch zawsze ma sens – mówi dr Ewa Hartman, trenerka, wykładowczyni MBA.
Najgorzej radzą sobie osoby z pokolenia X (urodzone w latach 1965-1980) oraz baby boomers (1946-1964) – odpowiednio aż 42% i 57%[4] osób z tych grup nie podejmuje żadnej aktywności fizycznej nawet raz w miesiącu, co stawia ich w szczególnie trudnej sytuacji zdrowotnej – to w tych właśnie grupach wiekowych rośnie liczba przewlekłych chorób.
Aktywność Polaków a normy WHO
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, aby umiarkowaną aktywność fizyczną, angażującą różne partie mięśni, podejmować przez co najmniej 2,5 godziny tygodniowo. Światowe statystyki pokazują, że aż 30% dorosłej populacji (1,8 mld) nie osiąga rekomendowanego poziomu aktywności. Na tym tle Polacy wypadają dobrze – 43% z nas ćwiczy mniej niż 3 godziny w tygodniu, natomiast 33% ponad 3 godziny tygodniowo[5].
– Polska, choć statystycznie wypada lepiej niż globalna średnia, musi intensyfikować działania profilaktyczne, by uniknąć błędów innych państw, zmagających się z kryzysem zdrowotnym. Choroby związane z siedzącym trybem życia, takie jak choroby serca, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca czy otyłość, generują ogromne koszty dla systemu opieki zdrowotnej. Regularna aktywność fizyczna powinna stać się integralnym elementem codziennego życia, co wymaga zarówno edukacji, jak i wsparcia w utrwalaniu zdrowych nawyków – mówi prof. Ernest Kuchar, specjalista medycyny sportowej i chorób zakaźnych z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
ONZ szacuje, że w latach 2020–2030 globalny koszt związany z długofalowymi skutkami zbyt niskiej aktywności fizycznej może sięgnąć 300 miliardów dolarów[6].
Do biegu, gotowi, start
Raport MultiSport Index 2024: Sportkrastynacja prezentuje wyniki dwóch badań ilościowych oraz badania jakościowego, zrealizowanych na zlecenie Benefit Systems przez firmy badawcze: Minds&Roses i IRCenter. Do skomentowania danych, a także podzielenia się osobistymi refleksjami nt. sportkrastynacji i praktycznymi wskazówkami do walki z nią, zaproszono ekspertów świata nauki, medycyny i sportu: dr Joannę Wojsiat, prof. Ernesta Kuchara, dr Joannę Gutral, dr Ewę Hartman, dr Damiana Parola i Mateusza Kusznierewicza.
Publikacja stanowi część akcji edukacyjnej „Sportkrastynacja”, zainicjowanej przez firmę Benefit Systems, która od ponad 20 lat ułatwia dostęp do różnych aktywności w ramach programu MultiSport. Szeroko zakrojone działania mają na celu oswajanie ruchu i pokazanie, że nie trzeba się go obawiać, za to można go łatwo wpleść w codzienne obowiązki.
W związku z fundamentalnym znaczeniem siły motywacji dla realizacji zamierzonych działań, elementem akcji jest 8-odcinkowy poradnik wideo, w którym dr Ewa Hartman odpowiada na konkretne obawy Polaków wynikających z badań. Poradnik, a także infografiki i inne materiały edukacyjne stworzone przez ekspertów są dostępne dla każdego na stronie: www.sportkrastynacja.pl.
Raport MultiSport Index 2024: Sportkrastynacja do pobrania TUTAJ.
Raport MultiSport Index 2024: Sportkrastynacja cytuje badania: 1)Minds&Roses na zlecenie Benefit Systems, 07.2024 r. MultiSport Index 2024 r. Badanie ilościowie CATI zrealizowane na reprezentatywnej losowej ogólnopolskiej próbie N=1400 Polaków w wieku 18+. 2) IRCenter na zlecenie Benefit Systems, 07.2024 r., Powody uprawiania i nie uprawiania sportu przez Polaków. Badanie jakościowe zrealizowane w trzech lokalizacjach, 15 (IDI) i 5 (FGI) z osobami o różnym stopniu zaangażowanymi w aktywność fizyczną 3) IRCenter na zlecenie Benefit Systems, 08.2024 r., Powody uprawiania i nie uprawiania sportu przez Polaków. Badanie ilościowe CAWI zrealizowane na reprezentatywnej ogólnopolskiej próbie N=1006 Polaków w wieku 18+.
[1] Raport MultiSport Index 2024: Sportkrastynacja
[2] Tamże
[3] https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2024/04/PIE-Raport_work-life-balance_2024.pdf
[4] Tamże
[5] Tamże
[6] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity